Czym jest kompulsywne objadanie się i jakie ma przyczyny?

Kupujesz sobie tabliczkę czekolady i kulturalnie chowasz ją do lodówki, wracając do domu. Nadchodzi jednak taki moment, że kultura i elegancja idą na bok, wyciągasz czekoladę z lodówki i nie spoczniesz, póki jej nie dojesz. A kiedy ją skończysz, sprawdzasz, czy w lodówce nie zostało jeszcze coś słodkiego.

Paczka chipsów woła Cię z szafki nad zlewem i jest to wołanie, któremu nie umiesz się oprzeć. Otwierasz ją, obiecując sobie, że tylko kilka chipsów zjesz, tylko garstkę, i nim się obejrzysz, paczka świeci pustką.

Po obfitym obiedzie nie czujesz się najedzona, dopychasz więc jogurtem. Bananem. Ciasteczkiem, dwoma, masz wrażenie, że Twój żołądek jest bez dna.

Kupujesz słodycze w sklepie i ukrywasz je przed mężem i dziećmi. Byś w razie potrzeby, w nocy, miała po co sięgnąć. By nikt nie widział, co robisz.

Może już wiesz, że to, co robisz to kompulsywne objadanie się i masz świadomość, że przejście na drastyczną dietę niczego nie zmieni – być może na krótki czas powstrzyma objadanie, ale najpewniej doprowadzi do zamiany jednej kompulsji na drugą.

Może też już wiesz, że w kompulsywnym objadaniu się nie chodzi tak naprawdę o jedzenie i że emocje mają z kompulsjami wiele wspólnego.

Zdanie sobie z tego sprawy jest naprawdę wielkim krokiem naprzód, a  nie zawsze jest to łatwe, bo przy napadach objadania głód potrafi być tak realny, tak namacalny, że mogłabyś dać sobie głowę uciąć, że umrzesz, jeśli zaraz czegoś nie zjesz. Jedna ze znajomych zrozumiała to dopiero, kiedy zachorowała na covida – dopiero utrata smaku i węchu pozwoliła jej zauważyć, że jej ulubione M&Msy przestały jej sprawiać przyjemność i że sięgając po nie, wcale nie ma pustego żołądka – że tak naprawdę zajada emocje.

No świetnie, ale co dalej, jak sobie pomóc?

Skoro jesteś na stronie o tematyce EFT, pewnie nie zdziwi Cię, że zaproponuję właśnie metodę EFT jako rozwiązanie.

ALE – niezależnie od tego czy zdecydujesz się tę metodę zastosować czy nie, warto przeczytać tekst do końca żeby zrozumieć jakie mechanizmy i przyczyny stoją za objadaniem się.

Metoda EFT na kompulsywne objadanie się

Metoda EFT, czyli opukiwanie, jest z powodzeniem wykorzystywana w wielu problemach, między innymi w zaburzeniach jedzenia oraz kompulsjach. Jeśli nigdy wcześniej nie słyszałaś o tej metodzie – poczytaj o niej tutaj, a jeśli chcesz wiedzieć jak zacząć ją stosować samemu – zajrzyj tutaj.

Jak zatem wykorzystać EFT, aby skutecznie skończyć z objadaniem się?

Nie da się podać spersonalizowanej recepty bez znajomości konkretnej osoby, jednak te wskazówki powinny Ci pomóc znaleźć przyczyny oraz zrozumieć jak podejść do opukiwania.

Opukiwanie symptomów

Zacznij od tego, co najbardziej widoczne i oczywiste – od opukiwania symptomów. O dziwo czasem to wystarcza!

Zrób sobie listę – kiedy i co jesz, jak się wtedy czujesz, co się wydarzyło, zanim sięgnęłaś po jedzenie, jak się czujesz po tym, kiedy już się nasycisz. Uzupełniaj ją za każdym razem, kiedy zdarzy Ci się taki kompulsywny napad. Jeśli do tej pory nie zauważyłaś żadnych prawidłowości, być może jakaś rzuci Ci się w oczy, kiedy lista się wydłuży – może jesz za każdym razem po wizycie u mamy, a może wieczorem siedząc samotnie przed telewizorem.

Rozbij Twoje nawyki na aspekty i je opukuj:

• Zanim sięgniesz po jedzenie. Przykładowe ustawienia: Mimo że za każdym razem, kiedy wracam zmęczona z pracy, to nie mogę się oprzeć czekoladzie, bo ona na mnie patrzy z lodówki i mnie woła, to i tak kocham i akceptuję siebie. / Mimo że jestem sama w domu i czuję tak duże napięcie w sobie, że muszę natychmiast coś zjeść, to i tak kocham i akceptuję siebie.
• W trakcie jedzenia: Przykładowe ustawienie: Chociaż kiedy dorwę się do czekolady, to nie umiem się zatrzymać, zanim nie pochłonę jej całej, to i tak kocham i akceptuję siebie.
• Po jedzeniu: Przykładowe ustawienie: Chociaż mam poczucie winy, że zjadłam wszystkie słodycze z szafki, bo jestem już wystarczająco gruba, i powinnam się powstrzymywać, bo to dla mnie niezdrowe, to i tak kocham i akceptuje siebie.

Opukiwanie przekonań

Tu zadziałaj trochę szerzej niż sama kompulsja. Przyjrzyj się wszystkim swoim myślom – a więc swoim przekonaniom – dotyczącym jedzenia i tematów pokrewnych, między innymi:

• Możliwości zaprzestania objadania się – np. nigdy mi się nie uda tego osiągnąć, nie umiem inaczej, jeśli przestanę, to nic mi dobrego w życiu nie zostanie,
• Swojej wagi i zasadniczo swojego ciała – np. otyłość jest u mnie rodzinna
• Aktywności fizycznej – np. jestem zbyt zmęczona, żeby ćwiczyć
• Zdrowych nawyków żywieniowych – np. zdrowe przekąski są niesmaczne

Rozpisz je sobie i wszystkie opukaj. Zwróć również uwagę czy tym myślom towarzyszą emocje, jeśli tak, je również opukaj. Na przykład przekonaniu „zdrowe przekąski są niesmaczne” – może towarzyszyć lęk lub niechęć, a myśli „nigdy nie uda mi się tego osiągnąć” – złość na siebie i pogarda.

Opukiwanie emocjonalnych przyczyn objadania się

W większości przypadków u podstaw kompulsywnego objadania się leżą emocje.

Nie mam pojęcia, dlaczego tak robię

Jeśli nie masz świadomości, z jakiego powodu się objadasz, jakie emocje wchodzą w grę, warto zacząć od zbadania tego.

Jak to zrobić? Zatrzymując się.

Może to być z początku trudne, bo dla niektórych sięganie po jedzenie jest tak nawykowe, robione tak mocno na autopilocie, że orientują się o tym dopiero w połowie paczki cukierków. Ale zapewniam Cię, że nawet w takim przypadku jest to możliwe. Może nie uda Ci się za pierwszym, czy nawet za piątym razem, ale w końcu złapiesz ten moment.

Moment tuż przed tym, jak zaczynasz jeść – jak już masz to ciastko czy tę paczkę żelek w ręku, ale jeszcze nie włożyłaś ich do buzi. I wtedy sprawdź: jak ja się czuję, jak się czuję w środku? Co mnie pcha do tego jedzenia? Co czuję, a nie chcę czuć? Od czego chcę uciec? Czy to jakieś odczucie w ciele, jakieś napięcie? A może jakaś emocja, której nie chcę? A może bardzo chcę coś poczuć, jakąś przyjemność z tego słodkiego na przykład? Skąd ja znam takie odczucie?

Możesz również wykorzystać metodę EFT opukując rundki, które pozwolą Ci uświadomić sobie to, czego unikasz albo do czego dążysz.

Przykładowe ustawienie: „Nawet jeśli nie wiem czemu mam nieodpartą potrzebę zjedzenia krakersów, to i tak kocham i akceptuję siebie i otwieram się na zrozumienie swoich potrzeb i swoich emocji.”

Unikanie emocji

Zwykle sięgamy po jedzenie po to, by od jakichś emocji się odciąć – nieznośne odczucie pustki i samotności, brak miłości i bezpieczeństwa, stres przyniesiony z pracy, beznadziejna nuda, czy przykrość i rozczarowanie, że mama nas znowu nie wysłuchała to tylko przykłady tego, od czego uciekamy.

Zastosuj metodę EFT, by opukać te emocje. Przykładowe ustawienia, które możesz wykorzystać, to

• Nawet jeśli czuję ogromną pustkę i samotność, od kiedy zmarł mój tata, i wcale nie chcę tego czuć, dlatego zajadam tę pustkę słodyczami, to i tak kocham i akceptuję siebie.
• Chociaż używam jedzenia, by rozładować stres, to i tak kocham i akceptuję siebie.
• Nawet jeśli czuję się niekochana, i doskonale znam to uczucie, bo tak samo się czułam w domu przy mojej siostrze, to i tak kocham siebie całkowicie i głęboko.

Nagradzanie siebie

Może być i druga strona medalu – możemy też używać jedzenia jako nagrody, sposobu na sprawianie sobie przyjemności, czy wręcz pocieszania.

Tu warto przypomnieć sobie, jak to było w domu rodzinnym: czy nagradzano mnie jedzeniem? Czy dostawałam słodycze, jak byłam grzeczna? Czy dostawałam słodycze, jak byłam smutna albo jak płakałam, żeby się uspokoić?  Czy mama tylko w ten sposób o mnie dbała i okazywała miłość?

W takim przypadku warto popracować z metodą EFT z tymi schematami, przykładowe ustawienia to:

• Nawet jeśli jem ten kawałek ciasta, bo uważam, że mi się należy, zasłużyłam na niego, to i tak kocham i akceptuję siebie i otwieram się to, że mogę doceniać siebie w inny sposób.
• Chociaż za każdym razem, kiedy jest mi smutno, potrzebuję zjeść coś słodkiego, bo to jedyny sposób na pocieszenie siebie, jaki znam, to i tak akceptuję siebie szczerze i głęboko.

Inne możliwe przyczyny kompulsywnego jedzenia

Jeśli obiło Ci się o uszy pojęcie traumy dziedziczonej po przodkach albo psychogenealogii to nie powinien Cię zaskoczyć ten paragraf.

Nie będę się rozpisywać nad „jak to możliwe” – o tym możesz poczytać pod powyższym linkiem – ale nadmienię jedynie, że zdarza się tak, że to, co czujemy czy przeżywamy, nie jest do końca nasze. Jak to Mark Wolynn cudownie ujął: „Nie zaczęło się od Ciebie”.

Może się więc tak zdarzyć, że kompulsywne napady objadania się mają swoje korzenie w traumach pokoleniowych. Może jeden z przodków głodował, może jadł tylko dwa razy na tydzień, może zginął w czasie wojny z głodu. Warto sprawdzić, o ile to możliwe, historie rodzinne. Ale też poczuć w sobie, głęboko, czy to akurat Cię dotyczy.  

Jeśli tak, możesz użyć metody EFT, by uszanować tę historię i uwolnić się od jej wpływu.

Słowo na zakończenie

Uwalnianie się od kompulsji to nie jest praca na 5 minut. To z jednej strony praca z nawykami, a z drugiej z przyczynami.  Dlatego bądź dla siebie cierpliwa, nie oczekuj natychmiastowej zmiany, rozpracuj wszystkie aspekty po kolei, metodycznie.

W całym tym procesie nie zapomnij też o najważniejszym – akceptacji, współczuciu i miłości do samego siebie! Warto pamiętać, że nic nie dzieje się bez przyczyny, jak to mawiała często Michelle na kursie Recall Healing – „nothing comes out of the blue”. Jeśli Twoje ciało wygląda w tej chwili tak, jak wygląda, jeśli masz kompulsywne napady objadania, to jest jakiś powód do tego, z jakiejś przyczyny Twój mózg uznał, że jest Ci to niezbędne.

Uwierz mi na słowo, okładanie siebie rózgą z tego powodu nie przyniesie żadnych wymiernych efektów, i nie przybliży do zrozumienia i uwolnienia się od problemu.

Dlatego, jeśli czujesz, że masz z tym problem, że wzmianka o akceptacji, współczuciu i miłości do siebie wywołała w Tobie jakiś opór – zacznij swoją pracę od tego. Od akceptacji, od współczucia, od przyzwolenia. Możesz przykładowo opukiwać „Nawet jeśli gardzę sobą za to, że się objadam i tyję, i nie umiem przestać, to otwieram się na to, żeby wybaczyć sobie to, co robię i spojrzeć na siebie z akceptacją i współczuciem.”

Potrzebujesz porady albo wsparcia?

Kompulsywne objadanie się to jedno najczęściej spotykanych zaburzeń jedzenia. Nie jest wyrokiem i nie jest „niewyleczalne”, można sobie z nim poradzić.

Jeśli dotyczy Twojej osoby i chciałabyś sobie z nim poradzić metodą EFT albo pracujesz sama z EFT, ale utknęłaś w miejscu – zapraszam Cię do siebie na sesje online. Nie wahaj się też zapytać o coś w komentarzach pod artykułem, odpowiem w miarę możliwości.